بعید است به دنبال معروف ترین رژیم های غذایی در دنیا باشید و اسم رژیم کتوژنتیک را نشنیده باشید. طبق گفته های Amy Richter, RD متخصص تغذیه و همچنین مقاله Rudy Mawer در مجله سلامت healthline.com رژیم کتو سال‌ها برای درمان صرع استفاده می‌شد، اما بعدها مشخص شد که این رژیم فواید زیادی برای کاهش وزن به‌خصوص کاهش وزن سریع دارد. اساس رژیم کتو شاید در نظر اول خیلی منطقی به‌نظر نیاید، چون در آن مصرف کربوهیدرات بسیار کم و مصرف چربی بالا است.
مصرف مقدار زیاد چربی باعث می‌شود بدن از چربی به جای کربوهیدرات برای تأمین انرژی استفاده کند. علاوه بر اینکه این غذاها بسیار سیرکننده هستند.در واقع این رژیم بر پایه مصرف چربی بالا، پروتئین متوسط و کربوهیدارت کم بنا شده و کاهش وزن سریعی را به همراه دارد. در این رژیم چربی‌های مضر فرد با کمترین فشار و بدون این که فرد احساس گرسنگی کند، سوزانده می‌شوند.
نحوه عملکرد این رژیم به این صورت است که بدن موارد مورد نیاز خود را از پروتئین و چربی که مصرف می‌کنید تامین کرده و آن را تبدیل به کالری می‌کند.
در واقع مصرف کربوهیدرات آنقدر کم است که شب نشده همه آن آب می‌شود. پس اگر عاشق مصرف خوراکی‌هایی مانند نان، برنج، شیرینی و… هستید، بهتر است برای گرفتن این رژیم کمی بیشتر فکر کنید.
رژیم کتوژنیک باید به کمک دکتر تغذیه تنظیم شده و باتوجه به نوع نیاز شما یکی از چند نوع آن برای شما در نظر گرفته شود.
این رژیم دارای چند نوع ژیم استاندارد (SKD)، رژیم دوره‌ای (CKD)، رژیم هدفمند (TKD) و رژیم با پروتئین بالا است.
این رژیم جزو رژیم‌های درمانی هم به حساب می‌آید زیرا برای بیمارانی که دارای بیماری قند، صرع، تخمدان پلی کیستیک و… هستند نیز استفاده می‌شود.
البته هیچ رژیم غذایی بدون عوارض نخواهد بود.
از جمله عوارض این رژیم نیز موارد زیر هستند.
- ریزش مو
- بوی بد دهان
- خستگی بیش از حد
- تشنگی زیاد
- افزایش تعریق
- سردرد
- اضطراب و لرزش
- یوبست
انواع مختلف رژیم کتوژنیک
انواع مختلف رژیم های کتوژنیک چندین نسخه از رژیم کتوژنیک وجود دارد، از جمله:
رژیم کتوژنیک استاندارد (SKD): این یک رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات، پروتئین متوسط و چربی بالا است. به طور معمول حاوی ۷۰٪ چربی، ۲۰٪ پروتئین و تنها ۱۰٪ کربوهیدرات است.
رژیم کتوژنیک چرخه ای (CKD): این رژیم دوره‌هایی از مصرف کربوهیدرات بیشتر را دارد، مثلا ۵ روز کتوژنیک و بعد ۲ روز پر کربوهیدرات.
رژیم کتوژنیک هدفمند (TKD): این رژیم می‌توانید کربوهیدرات‌ها را در حین ورزش اضافه کنید.
رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا: این رژیم غذایی مشابه رژیم کتوژنیک استاندارد است، اما پروتئین بیشتری دارد. این نسبت اغلب ۶۰% چربی، ۳۵% پروتئین و ۵% کربوهیدرات است.
در حال حاضر فقط رژیم کتوژنیک استاندارد به‌طور گسترده‌ای مورد مطالعه قرار گرفته است. رژیم‌های کتوژنیک چرخه‌ای یا هدفمند سیستم‌های پیشرفته‌تری هستند که بیشتر برای بدنسازان و ورزشکاران مناسب هستند. در این مطلب هم تءکید اصلی ما بر رژیم کتو استاندارد است.
رژیم کتو برای چه کسانی مناسب است؟
هدف اصلی گرفتن رژیم کتوژنیک برای اکثر افراد، کاهش وزن و لاغری است، اما همه با این هدف به سراغ رژیم کتو نمی‌روند. رژیم کتو در اصل در سال ۱۹۲۰ برای مدیریت بیماری صرع و کنترل تشنج‌ها ساخته شد. همان‌طور که گفتیم در رژیم کتو مصرف کربوهیدرات بسیار پایین است، پس بدیهی است که می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت مناسب باشد. البته اگر دیابت نوع ۱ دارید، باید بدانید که سطح بالای کتون می‌تواند برای شما مضر باشد، پس در این مورد حتما باید با پزشک خود مشورت کنید.
شاید در نظر اول این‌طور به نظر نرسد اما رژیم کتو می‌تواند برای آکنه هم مفید باشد. کاهش مصرف کربوهیدرات و کاهش سطح انسولین بدن می‌تواند به کاهش آکنه کمک کند. باز هم عجیب به نظر می‌رسد اما باید بدانید که این رژیم برای بیماری‌های قلبی و عروقی هم خوب است، چون کلسترول خوب را افزایش و سطح کلسترول بد را کاهش می‌دهد. این موضوع باز هم به کاهش سطح انسولین مربوط است. این رژیم احتمال ابتلا به فشارخون، گرفتگی عروق، نارسایی قلبی و دیگر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این این رژیم از بدن در برابر سرطان محافظت می‌کند، به بدن در مبارزه با سایر اختلالات سیستم عصبی مانند آلزایمز؛ بیماری پارکینسون و اختلالات خواب کمک می‌کند. کاهش انوسلین همچنین برای بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هم می‌تواند مفید باشد.
رژیم کتوژنیک ممکن است برای ورزشکاران استقامتی مانند دوندگان و دوچرخه‌سواران هم مفید باشد. این رژیم با گذشت زمان، به بهبود نسبت ماهیچه به چربی بدن کمک می‌کند و میزان اکسیژنی را که بدن شما می تواند در هنگام کار سخت از آن استفاده کند، افزایش می‌دهد.
منابع:
https://doctoreto.com/blog/how-ketogenic-diet-works/
https://www.healthline.com/nutrition/ketogenic-diet-101